Dersa Kurdî: Kişandina Lêkera "Çûn" (Kürtçe Dersi: "Gitmek" Fiilinin Çekimi)
Hevoka Bingehîn (Temel Cümle): Ez diçim malê. (Ben eve gidiyorum.)
Em ê niha vê hevokê li gorî demên sereke û kesan bikşînin. (Şimdi bu cümleyi temel zamanlara ve şahıslara göre çekeceğiz.)
1. Dema Niha (Şimdiki Zaman)
Di dema niha de, pêşgira "di-" tê ber lêkerê û paşgira kesane jî tê dawiya lêkerê. (Şimdiki zamanda, fiilin önüne "di-" öneki ve sonuna şahıs eki getirilir.)
| Kes (Şahıs) | Hevoka Kurdî (Kürtçe Cümle) | Wateya Tirkî (Türkçe Karşılığı) |
|---|---|---|
| Ez (Ben) | Ez diçim malê. | Ben eve gidiyorum. |
| Tu (Sen) | Tu diçî malê. | Sen eve gidiyorsun. |
| Ew (O) | Ew diçe malê. | O eve gidiyor. |
| Em (Biz) | Em diçin malê. | Biz eve gidiyoruz. |
| Hûn (Siz) | Hûn diçin malê. | Siz eve gidiyorsunuz. |
| Ew (Onlar) | Ew diçin malê. | Onlar eve gidiyorlar. |
2. Dema Fireh (Geniş Zaman)
Kişandina dema fireh jî wekî ya dema niha ye. Wateya hevokê li gorî çarçoveyê tê fêm kirin. (Geniş zaman çekimi de şimdiki zaman ile aynıdır. Cümlenin anlamı bağlamına göre anlaşılır.)
| Kes (Şahıs) | Hevoka Kurdî (Kürtçe Cümle) | Wateya Tirkî (Türkçe Karşılığı) |
|---|---|---|
| Ez (Ben) | Ez diçim malê. | Ben eve giderim. |
| Tu (Sen) | Tu diçî malê. | Sen eve gidersin. |
| Ew (O) | Ew diçe malê. | O eve gider. |
| Em (Biz) | Em diçin malê. | Biz eve gideriz. |
| Hûn (Siz) | Hûn diçin malê. | Siz eve gidersiniz. |
| Ew (Onlar) | Ew diçin malê. | Onlar eve giderler. |
3. Dema Bûrî ya Têdayî (Di'li Geçmiş Zaman)
Di dema borî de, ji bo lêkerên negerguhêz (geçişsiz fiiller) wekî "çûn", paşgira kesane li rehê lêkerê tê zêdekirin. (Geçmiş zamanda, "gitmek" gibi geçişsiz fiiller için fiilin köküne şahıs eki eklenir.)
| Kes (Şahıs) | Hevoka Kurdî (Kürtçe Cümle) | Wateya Tirkî (Türkçe Karşılığı) |
|---|---|---|
| Ez (Ben) | Ez çûm malê. | Ben eve gittim. |
| Tu (Sen) | Tu çûyî malê. | Sen eve gittin. |
| Ew (O) | Ew çû malê. | O eve gitti. |
| Em (Biz) | Em çûn malê. | Biz eve gittik. |
| Hûn (Siz) | Hûn çûn malê. | Siz eve gittiniz. |
| Ew (Onlar) | Ew çûn malê. | Onlar eve gittiler. |
4. Dema Bê (Gelecek Zaman)
Di dema bê de, pêşgira "bi-" tê ber rehê lêkerê û daçeka "ê" (an jî "dê") dikeve pêşiya lêkerê. Herwiha paşgira kesane jî tê dawiya lêkerê. (Gelecek zamanda, fiil kökünün önüne "bi-" öneki ve fiilden önce "ê" (veya "dê") edatı gelir. Ayrıca fiilin sonuna şahıs eki eklenir.)
| Kes (Şahıs) | Hevoka Kurdî (Kürtçe Cümle) | Wateya Tirkî (Türkçe Karşılığı) |
|---|---|---|
| Ez (Ben) | Ez ê biçim malê. | Ben eve gideceğim. |
| Tu (Sen) | Tu yê biçî malê. | Sen eve gideceksin. |
| Ew (O) | Ew ê biçe malê. | O eve gidecek. |
| Em (Biz) | Em ê biçin malê. | Biz eve gideceğiz. |
| Hûn (Siz) | Hûn ê biçin malê. | Siz eve gideceksiniz. |
| Ew (Onlar) | Ew ê biçin malê. | Onlar eve gidecekler. |
Nîşe (Not): Daçeka dema bê "ê", carinan bi cînavkê ve dibe yek û wekî "ezê", "tuyê", "ewê" tê nivîsandin. Li gorî devokan, daçeka "dê" jî bi awayekî cuda tê bikaranîn: "Ez dê biçim malê." (Gelecek zaman edatı "-ê", bazen şahıs zamiriyle birleşerek "ezê", "tuyê", "ewê" şeklinde yazılır. Bölgesel kullanımlara göre "dê" edatı da ayrı olarak kullanılabilir: "Ez dê biçim malê.")